Tragedię parku rozpoczęła szalona inicjatywa marszałka Józefa Sebesty, który doprowadził do wybudowania w zabytkowym parku, na jednym ze stawów ( w układzie kaskadowym ), pomiędzy trzcinami, ordynarnego, szpitalnego blokowiska nowego Centrum Terapii Nerwic ( tzw.:  "New Alcatraz" ). Inwestycja kompletnie zaburzyła cały skomplikowany hydrosystem, który skutecznie stabilizował poziom wód w kanałach parkowych, a tym samym również wód gruntowych. Stały dostęp do wody jest dla życia roślin elementarnym warunkiem przetrwania, a tym bardziej dla wiekowego, schorowanego, parkowego starodrzewia. Bez niej, zdestabilizowane środowisko zamiera, na co dodatkowo nakładają się skutki radykalnych cięć w zabytkowym drzewostanie oraz usunięcie spomiędzy drzew ( naturalnego, zdrowego i przyszłościowego ) drugiego piętra oraz naturalnego podrostu i podszytu.

         Niewykluczone, że park powstawał pierwotnie wg. założeń barokowych, ale w czasach hrabiowskich, był już znacząco przemodelowany i przez wile lat utrzymywany w otwartym stylu angielskim ( z fragmentem ogrodu chińskiego na Wyspie Wielkanocnej oraz widocznym sezonowo "oranżeryjnym rysem", ogrodu włoskiego - latem, palmy z oranżerii rozmieszczano w pałacowych ogrodach ). Obecna usilna próba "przerobienia parku na barokowo" jest  fundamentalnym nonsensem, który doprowadza do jego stałej i szybko postępującej degradacji oraz zamierania.

          Radykalne cięcia oraz przypadkowe nasadzenia pogłębiają tylko dekompozycję przestrzenną parkowego zadrzewienia ( całe połacie nowych nasadzeń krzewów i pojedynczych drzewek, wskazują jednoznacznie na brak plastycznej wyobraźni wykonawcy zlecenia oraz istotne niedobory elementarnej wiedzy przyrodniczo-leśnej ). Park w Mosznej stanowi idealne tworzywo do zagospodarowania w stylu angielskim, natomiast usilne przepychanie go przez topornie stylizowaną, barokową formę, okazuje się ( szczególnie dla wrażliwego starodrzewia ) zabójcze ! Ogrodów barokowych, na wzór Wersalu nigdy tutaj nie było i nie będzie, natomiast przywrócenie im angielskiej formy ( ... o ile decydenci nie ulegną "cudownemu nawróceniu"), przy obecnym stanie makabrycznie okaleczonego zadrzewienia, może zająć co najmniej 100 lat.

2_x_tytu_biaay.JPG

 

       Wszelkie próby prezentacji argumentów przyrodniczo-botanicznych, leśnych, estetycznych, okazują się bezskuteczne dlatego, że stoją w wyraźnej sprzeczności z paraekonomiczną ideą tego przedsięwzięcia, gdyż zakładają rozwiązania tańsze i znacznie bardziej rozłożone w czasie, a nie wielokrotnie droższe i wykonywane dzisiaj, praktycznie "od ręki ", wg. życzenia zleceniodawcy. Może lektura bestsellerowej opowieści z życia drzew poszerzy nieco perspektywę postrzegania zjawisk społecznych i biocenotycznch występujących w świecie roślin, co również powinno istotnie wpłynąć na rzeczową ocenę tragicznych skutków nagłej i radykalnej przebudowy drzewostanu parkowego w Mosznej.

Poniżej fotokopia rozdziału o niezwykłym znaczeniu wody w życiu drzew.

 

P3098819.JPG

 

P3098820.JPG

 

P3098821.JPG

 

P3098822.JPG

 

P3098823.JPG

 

P3098824.JPG

          Dosyć późno, bo dopiero w 1987 roku ukazało się pierwsze, ogólnodostępne, popularnonaukowe opracowanie, pt. "Zamek w Mosznej", dotyczące miejscowej posiadłości von Tiele-Wincklerów ( autorem jest Maria Cichoń-Bitka, a wydawcą Instytut Śląski w Opolu, nakład 10 000 egz.).

          Kolejne opracowania tematu tej samej autorki, pt. "Moszna zamek i azalie", które ukazało się w 1998. roku, jest zdecydowanie lepszej jakości warsztatowej, lecz pozbawione, niestety, pewnej odkrywczej i żywej świeżości, typowej dla każdego pierwowzoru, którym jest wydanie poprzednie.

           Poniżej skopiowane zostały fragmenty pierwszego wydania, obejmujące opisy zabytkowego parku w Mosznej, które jednoznacznie potwierdzają angielski charakter założenia parkowego i stoją w zasadniczej sprzeczności z "infekcją barokową", która obecnie doprowadziła do masowej wycinki drzew, uruchomiając przy tym lawinowy proces obumierania starodrzewia. Wszelkie dodatkowe komentarze wydają się być tutaj zbędne.

 

 Bitka_x_2.JPG

 

P1268678.JPG

 

P1218487_A.JPG

P1218488.JPG

 

P1218489.JPG

P1218490.JPG

 

800_Kody_P3058802.JPG

        Całkowicie wyeliminowano drugie piętro parkowego drzewostanu, a w tym, bezcenne, zdrowe, 30. -  40. letnie lipy, graby oraz unikalne okazy drzewiaste czeremchy rodzimej i amerykańskiej. Par contre ... pozostawiono miejscami chwast osiki, która w ciągu kilku lat swobodnie obsieje, zdominuje i stłumi wszystko, co znajduje się w odsłoniętym, wyprażonym przez słońce, parkowym podszyciu. Z każdego punktu widzenia, sposób prowadzenia oraz efekty "remontu" zabytkowego parku w Mosznej są tragiczne.

 

 Rodzaje ogrodów


              " Istnieje mnóstwo typów i rodzajów ogrodów, parków tworzonych w różnych celach. Najczęściej mamy do czynienia z ogrodami przydomowymi i działkowymi. W Polsce mamy ponadto sporą ilość parków i ogrodów tzw. podworskich. Wiele z nich to prawdziwe cuda architektury ogrodniczej.

Najbardziej znane parki i ogrody to, m.in.:

    Arkadia - ogród sentymentalny,
    Ogród Saski,
    Park Ujazdowski,
    Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie,
    Ogród barokowy w Nieborowie,
    Park krajobrazowy w Puławach,
    Łazienki Królewskie,
    Ogród modernistyczny w Żelazowej Woli.

Ogród wiejski

Ogród wiejski charakteryzuje się swojskim, swobodnym klimatem. Ogrody urządzone w tym stylu otoczone są drewnianym płotem lub wykonanym z surowego, polnego kamienia, co podkreśla ich naturalny charakter. Ogród wiejski harmonizuje z otaczającym krajobrazem. Z tego powodu rośliny powinny być niezbyt wyszukane lecz popularne, spotykane otaczającym terenie i, co najważniejsze, ulubione przez gospodarzy. W wiejskich ogrodach aż kipi od barwnych i pachnących rabat kwiatowych.

Bardzo podobny do wiejskiego jest ogród sentymentalny. Dużo w nim nastrojowych zakątków, ruin, sadzawek, ukrytych altan. Ogrody takie wywołują wspomnienia dawnych czasów i miejsc.

W ogrodach wiejskich z elementami sentymentalnych nie można zapomnieć o elementach skalnych. Kamienie różnego rodzaju połączone są z miniaturowymi roślinami skalnymi tworzą element podnoszący walory naszego ogrodu. Dodatkowo szemrząca woda spływająca z kamieni wprawi nas w stan wyciszenie i spokoju.

Ogród angielski

Powiedzenie „ogród angielski” to synonim ogrodu idealnego. Anglicy, zakochani we własnych ogrodach od setek lat, są twórcami bardzo wielu ich odmian. Zafascynowani egzotyką sprowadzali niezwykłe okazy roślin z całego świata. W ten sposób przybyły do Anglii m. in. daglezje, araukarie i srebrne świerki. Urządzanie ogrodów to narodowa pasja Anglików.

Kwintesencją angielskiego stylu są ogrody edwardiańskie - Malowniczość, zgodne z otaczającym siedliskiem nasadzenia, przy zachowaniu jednak swobody wyboru.

Rośliny celowo sadzono tak, aby wyłamywały się spod kontroli - przerastały fugi murów, wchodziły na ścieżki, rozsiewały się w nieoczekiwanych miejscach. Mała architektura ogrodowa była nad wyraz skromna: proste geometrycznie wytyczone murki oporowe i obrzeża rabat, tonące w zieleni schodki. Natomiast, jak na wiejski ogród przystało, bardzo często stosowano detale drewniane.

Angielski ogród to miejsce, które gospodarzom i gościom zapewnia komfort i pozwala zachować poczucie prywatności, niczym ładnie urządzone i przytulne pokoje w domu.

Powszechnie taki właśnie styl projektowania ogrodów nazywany jest angielskim.

Dumą angielskiego ogrodnika pozostaje jak zawsze wspaniale utrzymany trawnik. Wymaga on niesamowicie dużo pracy: podlewanie, nawożenie, koszenie, wertykulacja, napowietrzanie, odchwaszczanie i tak w kółko przez cały rok.

Ogród chiński

W chińskim stylu prowadzenia ogrodu jest kilka najważniejszych zasad, które muszą zostać zachowane, aby jego wygląd był rzeczywiście zbliżony do tradycyjnej formy architektury krajobrazu.

Ogród musi składać się z nieparzystej ilości elementów, co sprawia wrażenie że ogród nie jest jeszcze skończony, a przestrzeń działki niezagospodarowana.

Pierwszą zasadą ogrodów chińskich jest prostota i minimalizm przy jednoczesnym unikaniu regularnych brył i linii. Ogród bowiem ma podwójny aspekt - wizualny, zachowany przez wyraźną estetykę miejsca oraz głęboki, ukryty symbolizm, który traktuje ogród jako reprezentację, odzwierciedlenie istoty świata. Ogród chiński musi zawierać wodę, symbolizującą życie. Najlepiej jeśli jest to potok, strumyk. Naturalnie może wystarczyć oczko wodne.

Kolejnym ważnym elementem są góry; pieczary, duże głazy, sterty kamieni - otoczaków tworzące wyobrażenie gór. Ostatnim elementem są drogi. Kręte, wijące się, koniecznie kamienne. Najlepiej ułożyć je z gładkich, płaskich kamieni. Drogi powinny być asymetrycznie rozłożone i prowadzić do wszystkich zakamarków ogrodu.

Roślinność to przede wszystkim drzewa, odpowiednio przycinane, nadające ogrodowi formę przestrzenną. Z kwiatów zaś, orchidea, a także chryzantema i piwonia.

Połączenie tych kilku elementów pozwoli na budowę prawdziwie chińskiej przestrzeni.

Ogród japoński

Coraz modniejsze staje się urządzanie ogrodów przydomowych w stylu japońskim. Japończycy, tworząc swój styl, wzorowali się na ogrodach chińskich, przejmując z nich wiele elementów i dostosowując je do własnych potrzeb.

Na niewielkiej powierzchni przydomowego ogródka możemy stworzyć oryginalny mini pejzaż z charakterystycznymi drzewkami Bonzai. Fakt ten zapewne decyduje o jego wzrastającej popularności. Prawdziwym wyzwaniem okazuje się stworzenie ogrodu w stylu japońskim wykorzystując materiały i rośliny dostępne w Polsce, dobrze znoszące nasze warunki klimatyczne. Warto jednak podjąć trud, aby uzyskać ten wyjątkowy efekt, budzący zachwyt oglądających.

Ogród w tradycyjnym japońskim stylu spotykany jest najczęściej przy domach prywatnych, w parkach, przy świątyniach. Ogród japoński ma naśladować przyrodę, nie starając się jej zanadto zmieniać. Należy go tak pielęgnować, aby jak najstaranniej ukryć działania człowieka. Ideałem dla japońskich ogrodników jest odpoczynek wśród dzikiej przyrody. Jeden z tekstów dotyczących urządzania ogrodów japońskich (XI w.) mówi: ucz się od natury, lecz jej nie kopiuj.

Istnieje kilka rodzajów ogrodów japońskich; Wszystkie cechuje harmonia, prostota, asymetria i elegancja. Dwa podstawowe sposoby ich urządzania to „Tsukiyama” z małymi pagórkami, kamieniami symbolizującymi góry, stawami naśladującymi morza i jeziora oraz „Karesansui” - rodzaj „suchego” ogrodu ze żwirem przedstawiającym wodę, głazami wyobrażającymi wyspy i grabionym piaskiem imitującym uderzające w nie fale.

Niezbędne elementy w klasycznym ogrodzie japońskim to:

    woda - wnosi do ogrodu życie, ruch,
    kamień - symbolizuje niezmienność i trwałość przyrody,
    roślinność - dominuje zieleń - azalie japońskie, klony palmowe, magnolie i wiśnie oraz peonie,
    kamienne latarnie,
    ścieżki układane z pojedynczych płaskich kamieni. "

 

Serdecznie wszystkich zapraszamy. EURO-OGRÓD, Przemysław Maślankiewicz.

Zakładanie ogrodów, nawadnianie, zakładanie trawników, architekura ogrodowa - Tuszyn, Łódź, Polska.

tel. 501-259-895