MOSZNA
2017.03.05 ŻYCIE PO ŻYCIU DRZEW
Tragedię parku rozpoczęła szalona inicjatywa marszałka Józefa Sebesty, który doprowadził do wybudowania w zabytkowym parku, na jednym ze stawów ( w układzie kaskadowym ), pomiędzy trzcinami, ordynarnego, szpitalnego blokowiska nowego Centrum Terapii Nerwic ( tzw.: "New Alcatraz" ). Inwestycja kompletnie zaburzyła cały skomplikowany hydrosystem, który skutecznie stabilizował poziom wód w kanałach parkowych, a tym samym również wód gruntowych. Stały dostęp do wody jest dla życia roślin elementarnym warunkiem przetrwania, a tym bardziej dla wiekowego, schorowanego, parkowego starodrzewia. Bez niej, zdestabilizowane środowisko zamiera, na co dodatkowo nakładają się skutki radykalnych cięć w zabytkowym drzewostanie oraz usunięcie spomiędzy drzew ( naturalnego, zdrowego i przyszłościowego ) drugiego piętra oraz naturalnego podrostu i podszytu.
Niewykluczone, że park powstawał pierwotnie wg. założeń barokowych, ale w czasach hrabiowskich, był już znacząco przemodelowany i przez wile lat utrzymywany w otwartym stylu angielskim ( z fragmentem ogrodu chińskiego na Wyspie Wielkanocnej oraz widocznym sezonowo "oranżeryjnym rysem", ogrodu włoskiego - latem, palmy z oranżerii rozmieszczano w pałacowych ogrodach ). Obecna usilna próba "przerobienia parku na barokowo" jest fundamentalnym nonsensem, który doprowadza do jego stałej i szybko postępującej degradacji oraz zamierania.
Radykalne cięcia oraz przypadkowe nasadzenia pogłębiają tylko dekompozycję przestrzenną parkowego zadrzewienia ( całe połacie nowych nasadzeń krzewów i pojedynczych drzewek, wskazują jednoznacznie na brak plastycznej wyobraźni wykonawcy zlecenia oraz istotne niedobory elementarnej wiedzy przyrodniczo-leśnej ). Park w Mosznej stanowi idealne tworzywo do zagospodarowania w stylu angielskim, natomiast usilne przepychanie go przez topornie stylizowaną, barokową formę, okazuje się ( szczególnie dla wrażliwego starodrzewia ) zabójcze ! Ogrodów barokowych, na wzór Wersalu nigdy tutaj nie było i nie będzie, natomiast przywrócenie im angielskiej formy ( ... o ile decydenci nie ulegną "cudownemu nawróceniu"), przy obecnym stanie makabrycznie okaleczonego zadrzewienia, może zająć co najmniej 100 lat.
Wszelkie próby prezentacji argumentów przyrodniczo-botanicznych, leśnych, estetycznych, okazują się bezskuteczne dlatego, że stoją w wyraźnej sprzeczności z paraekonomiczną ideą tego przedsięwzięcia, gdyż zakładają rozwiązania tańsze i znacznie bardziej rozłożone w czasie, a nie wielokrotnie droższe i wykonywane dzisiaj, praktycznie "od ręki ", wg. życzenia zleceniodawcy. Może lektura bestsellerowej opowieści z życia drzew poszerzy nieco perspektywę postrzegania zjawisk społecznych i biocenotycznch występujących w świecie roślin, co również powinno istotnie wpłynąć na rzeczową ocenę tragicznych skutków nagłej i radykalnej przebudowy drzewostanu parkowego w Mosznej.
Poniżej fotokopia rozdziału o niezwykłym znaczeniu wody w życiu drzew.
Dosyć późno, bo dopiero w 1987 roku ukazało się pierwsze, ogólnodostępne, popularnonaukowe opracowanie, pt. "Zamek w Mosznej", dotyczące miejscowej posiadłości von Tiele-Wincklerów ( autorem jest Maria Cichoń-Bitka, a wydawcą Instytut Śląski w Opolu, nakład 10 000 egz.).
Kolejne opracowania tematu tej samej autorki, pt. "Moszna zamek i azalie", które ukazało się w 1998. roku, jest zdecydowanie lepszej jakości warsztatowej, lecz pozbawione, niestety, pewnej odkrywczej i żywej świeżości, typowej dla każdego pierwowzoru, którym jest wydanie poprzednie.
Poniżej skopiowane zostały fragmenty pierwszego wydania, obejmujące opisy zabytkowego parku w Mosznej, które jednoznacznie potwierdzają angielski charakter założenia parkowego i stoją w zasadniczej sprzeczności z "infekcją barokową", która obecnie doprowadziła do masowej wycinki drzew, uruchomiając przy tym lawinowy proces obumierania starodrzewia. Wszelkie dodatkowe komentarze wydają się być tutaj zbędne.
Całkowicie wyeliminowano drugie piętro parkowego drzewostanu, a w tym, bezcenne, zdrowe, 30. - 40. letnie lipy, graby oraz unikalne okazy drzewiaste czeremchy rodzimej i amerykańskiej. Par contre ... pozostawiono miejscami chwast osiki, która w ciągu kilku lat swobodnie obsieje, zdominuje i stłumi wszystko, co znajduje się w odsłoniętym, wyprażonym przez słońce, parkowym podszyciu. Z każdego punktu widzenia, sposób prowadzenia oraz efekty "remontu" zabytkowego parku w Mosznej są tragiczne.