MOSZNA
2021.06.18 (06:42 )
2021.06.20 CHRISTUS IST ERSTANDEN
Wejście do pałacowej kaplicy w Mosznej przyozdabia tympanon, wypełniony reliefem ze sceną spotkania kobiet przy pustym grobie z aniołem, ogłaszającym zmartwychwstanie Chrystusa.
"A po sabacie, o świcie pierwszego dnia tygodnia, przyszła Maria Magdalena i druga Maria, aby obejrzeć grób. I oto powstało wielkie trzęsienie ziemi, albowiem anioł Pański zstąpił z nieba i przystąpiwszy odwalił kamień i usiadł na nim. A oblicze jego było jak błyskawica, a jego szata biała jak śnieg. A strażnicy zadrżeli przed nim ze strachu i stali się jak nieżywi. Wtedy anioł odezwał się i rzekł do niewiast: Wy się nie bójcie; wiem bowiem, że szukacie Jezusa ukrzyżowanego. Nie ma go tu, bo wstał z martwych, jak powiedział; chodźcie, zobaczcie miejsce, gdzie leżał. A idąc śpiesznie powiedzcie uczniom jego, że zmartwychwstał, i oto poprzedza was do Galilei, tam go ujrzycie; oto powiedziałem wam. I odeszły prędko od grobu z bojaźnią i wielką radością, i pobiegły oznajmić to uczniom jego".
Ewangelia Mateusza 28,1-10
''Christ ist erstanden'' (Chrystus zmartwychwstał) jest staroniemiecką pieśnią wielkanocną. Przypuszcza się, że jest najstarszą pieśnią liturgiczną spisaną w języku niemieckim, która powstała prawdopodobnie w południowoniemieckim, bądź austriackim kręgu kulturowym, około 1100. roku, jako odpowiedź na lokalne uroczystości Podwyższenia Krzyża.
2021.06.18 (06:42 ). W roku 1160 pieśń weszła na stałe do kanonu porządku liturgicznego arcybiskupstwa Salzburga, wzmiankowana w Codex MII6 Universitätsbibliothek Salzburg.
2021.06.18 (06:42 ). Melodia pieśni opiera się na starszym tropie wielkanocnym do łacińskiej sekwencji Victimae Paschali. LAUDES autorstwa cesarskiego prezbitera i kapelana dworskiego Wipona z Burgundu. Oba utwory są zbudowane w podobnej strukturze interwałowej minorowej skali doryckiej. Począwszy od XIII wieku pieśń szybko rozprzestrzenia się. W XV wieku dodane zostają druga i trzecia strofa.
''Christ ist erstanden'' spotkamy również w chorale zakonnym Zakonu Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie. Uznany za hymn zwycięski zakonu krzyżackiego, towarzyszył rycerzom zakonnym w bitwie pod Grunwaldem w 1410. roku.
2021.06.18 (06:41 ). W roku 1529 Marcin Luter zamieścił pieśń w nowym wydaniu Śpiewnika Wittenbergskiego z adnotacją do utworu: „Wszystkie piosenki z czasem nudzą się, ale że Chrystus zmartwychwstał musi być śpiewana przez cały rok”. Każdą strofę pieśni kończy formuła Kyrie eleison.
Tekst i melodia pieśni znalazły liczne naśladownictwa znane w historii muzyki, wykorzystywane od renesansu w utworach przez Jana Sebastiana Bacha, Franciszka Lista, Carla Orffa oraz Johanna Nepomuka Davida.
Osterlied „Chryst ist erstanden”
Christ ist erstanden
Von der Marter alle;
Des solln wir alle froh sein,
Christ will unser Trost sein.
Kyrieleis.Wär er nicht erstanden,
So wär die Welt vergangen;
Seit dass er erstanden ist,
So freut sich alles, was da ist.
Kyrieleis.Halleluja,
Halleluja,
Halleluja!
Des solln wir alle froh sein,
Christ will unser Trost sein.
Kyrieleis.
Textfassung im Gotteslob (Nr. 213); im Evangelisches Gesangbuch (Nr. 99) lautet diese Zeile so lobn wir den Vater Jesu Christ; eine andere Variante ist so loben wir den Herren Jesum Christ;
Pieśń "Christ ist erstanden" występuje również w polskiej muzyce kościelnej, pod tytułem : "Chrystus zmartwychwstan jest" i wykonywana jest w wielu interpretacjach. Jest najstarszym znanym utworem poetyckim w języku polskim. Tekst (jedną zwrotkę) zamieścił Świętosław z Wilkowa w zaginionym dzisiaj Graduale katedry w Płocku (1365 r.).
Krystus zmartwychwstał je,
Ludu przykład dał je,
Eż nam z martwych wstaci
Z Bogiem krolowaci. Kyrie [eleison].
Jest to trop do łacińskiej sekwencji wielkanocnej Victimae Paschali laudes z XII w.
Obecnie śpiewana wersja pieśni ma 9 zwrotek:
1. Chrystus zmartwychwstan jest,
Nam na przykład dan jest,
Iż mamy zmartwychpowstać,
Z Panem Bogiem królować. Alleluja!
2. Leżał trzy dni w grobie,
Dał bok przebić sobie,
Bok, ręce, nogi obie,
Na zbawienie tobie. Alleluja!
3. Trzy Maryje poszły,
Drogie maści niosły,
Chciały Chrystusa pomazać,
Jemu cześć i chwałę dać. Alleluja!
4. Gdy na drodze były,
Tak sobie mówiły:
Jest tam kamień niemały,
A któż nam go odwali? Alleluja!
5. Powiedz nam, Maryja,
Gdzieś Pana widziała?
Widziałam Go po męce,
Trzymał chorągiew w ręce. Alleluja!
6. Gdy nad grobem stały,
Rzekł im anioł biały:
Nie bójcie się, Maryje,
Zmartwychwstał Pan i żyje! Alleluja!
7. Jezusa szukacie?
Tu Go nie znajdziecie,
Wstał-ci z martwych, grób pusty,
Oto złożone chusty. Alleluja!
8. Łukasz z Kleofasem,
Obaj jednym czasem
Szli do miasta Emaus,
Spotkał-ci ich Pan Jezus. Alleluja!