A_mapka_lipy_800.JPG

 

Błędnie oraz w nazbyt ograniczonej i lakonicznej formie , podano informację o alei Lipowej w informatorze, wydanym przez obecnych dysponentów pałacu. Zabrakło w nim również istotnego sygnału o zamiarze "remontu" wspomnianej alei i zaplanowanych cięciach w parkowym drzewostanie.

Nawet jeśli przekazana tym sposobem wiedza miała być skromna wyłącznie z tego powodu, że jej adresatami są dzieci i młodzież, to tym bardziej powinno się kłaść nacisk na rzetelną i doskonałą jakość tego przekazu, czego w tym przypadku zdecydowanie zabrakło.

 

Pomnik_z_Hubertem.jpg

            Pomnik Huberta von Tiele-Wincklera stanowił zwieńczenie alei Lipowej.

Oś założenia pałacowo - parkowego, która rozpoczyna się w południowym kompleksie leśnym i przebiega prostym odcinkiem do rodzinnej nekropolii von Tiele-Winckler'ów, składa się z czterech, zróżnicowanych fragmentów, będących w dyspozycji różnych właścicieli :
- odcinek leśny należy do Stadaniny Koni Moszna i Lasów Państwowych,
- aleja Dębowa jest Urzędu Gminy Strzeleczki,
- aleja Kasztanowa, Stadniny Koni Moszna,
- aleja Lipowa ( położona w części parkowej ), przypisana jest aktualnym dysponentom pałacu.
Odcinek ( "wirtualny" ), prowadzący od pomnika hrabiego Huberta do cmentarzyka, jest jedynie przedłużoną kreską na mapie, natomiast fizycznie, prowadzi do niego, obrzeżem łąki, parkowa dróżka.

800_Mapa_1746.JPG

Widać wyraźnie, że alejowy szlak przebiega przez podmokłe tereny dawnych stawów. Istniały więc zupełnie naturalne warunki sprzyjające wykorzystaniu spływu wód powierzchniowych, do przemodelowania przestrzeni parkowej w oparciu o doskonale zsynchronizowany i zrównoważony hydrosystem połączonych stawów ( poprzez sieć rowów, śluz i kanałów ). Jego ostatecznym celem była stabilizacja poziomu wody w kanałach parkowych, a  tym samym,  poprawa warunków siedliskowych starodrzwia.

 

800_Mapa_1830.JPG

Na mapie z 1746. roku, otoczenie pałacu ( obecnego parku ) zajmują liczne stawy, a więc zadrzewienia w tej strefie musiały powstać znacznie później.
W 1830. roku pojawia się na mapach pierwszy ślad alei ogrodowo - parkowej, położonej dokładnie na osi,  prowadzącej wprost z pałacu w kierunku grodziska - wyspy na stawie ( przyszłej, hrabiowskiej nekropolii ).  Budowa kanałów nastąpiła z pewnością w okresie późniejszym, ponieważ brak na mapie stosownych oznakowań nowego hydrosystemu cieków wodnych.

Aleja_lipowa_i_damy.JPG

Ogród włoski pojawił w czasie, gdy lipy miały już około 100 lat. Ich "kolumnowy" profil nie był w żadnym wypadku efektem zastosowania wymyślnych ogrodniczych zabiegów, a wręcz przeciwnie : zaniedbań w przycinaniu ogłowionych pni, co wywołało spontaniczną i niczym niepohamowaną ucieczkę "dzikich" pędów w górę, w poszukiwaniu światła. Ten stan widzimy na zdjęciu z przełomu XIX. i XX w., czyli z okresu przed przebudową kanałów, mostków oraz powstaniem basenu ogrodowego i tarasu ( a więc dokładnie z okresu stosunkowo krótkiego epizodu "włoskiego" w historii pałacowego ogrodu ).

 

Rowerzystki_tarasowe.JPG

W tym samym okresie możemy zauważyć pierwsze przymiarki do stworzenia ogrodu włoskiego, przy podjeździe ogrodowym ( w głębi aleja Lipowa, a na poboczach sosny wejmutki, spośród których pojedyncze egzemplarze przetrwały do dzisiaj ).

 

Kopia_Paac_ogrd_woski_podjazd.jpg

Fragment ogrodu włoskiego, przed budową basenu ogrodowego.

 

Niepowtarzalny klimat dzisiejszej alei lipowej. Jej "trzon" stanowią lipy drobnolistne, wbrew informacji zawartej w pałacowym folderze. Lipa szerokolistna również wśród nich występuje, lecz zaledwie w kilku i znacznie młodszych egzemplarzach. Najstarsze drzewa, wraz z charakterystyczną "wydmuszką", to lipy drobnolistne, które bardzo łatwo zidentyfikować na podstawie liści, kwiatów, pączków oraz kształtu gałązek, niezależnie od pory roku.

Aleję często opisuje się, jako czterorzędową, co ma w sobie tyle prawdy, co informacja o 99. wieżach i 365. pałacowych pokojach.

 

Aleja_drzewo_szroko.JPG

Na pierwszym planie przykład lipy szerokolistnej  (Tilia platyphyllos L.). Widoczne charakterystyczne, "płożące się " skrajne gałązki (egzemplarz dosadzany, dla uzupełnienia ubytków i nie ogławiany).


Drobno_drzewo_odrolowe.JPG

Przykład odroślowej lipy drobnolistnej ( (Tilia cordata Mill.), odrodzonej z matczynego pnia dawnego drzewa alejowego.

 

Drobno_ga_listki.JPG

Liście lipy drobnolistnej posiadają wyraźny kształt sercowaty oraz charakterystycznie wyciętą, owalną blaszką liściową u podstawy ogonka i kępką rudych włosków.

 

Szeroko_listki_d.JPG

Lipa szerokolistna posiada liście zdecydowanie większe, wyraźnie i głębiej ząbkowane, bez wyraźnego wybrzuszenia blaszki u nasady ogonka i białą kępką włosków u zbiegu unerwienia.

.

Szeroko_drzewo_SK.JPG

Imponujących rozmiarów lipa szerokolistna rośnie na obrzeżach pałacowego gazonu ( obecnie teren Stadniny Koni Moszna ) w towarzystwie amerykańskiej sosny wejmutki.

Wymieszanie gatunków lip drobno i szerokolistnej wydaje się być celowe, ponieważ lipa szerokolistna rozpoczyna okres kwitnienia dwa tygodnie wcześniej, przedłużając tym samym okres lipowego miodobrania.

 

Hubert_pomnik.JPG

 

                      Pomnik hrabiego Huberta z 1930 roku, po którym pozostał już tylko postument.