2020.11.21  WYSPA CHIŃSKA,  JAPOŃSKA, CZY WIELKANOCNA ?

 

         Na Wyspie Wielkanocnej nie ma dziś najmniejszych śladów po dawnym ogrodzie "dalekowschodnim", a więc trudno ustalić, czy był on prowadzony w stylu chińskim, czy japońskim. Jedynym łącznikiem w tym mało spójnym temacie jest z pewnością postać Matki Ewy, diakonisy protestanckiej, córki Huberta i Waleski von Tiele-Winckler, która często przebywała na wyspie, uwielbiając to "klimatyczne" miejsce, jako idealne do wypoczynku, poważnych refleksji i modlitwy, o czym wspomina w swych pamiętnikach. Stowarzyszenie charytatywne Matki Ewy miało również swoje domy opieki w Chinach ... .


800_Kidare_Chiski_mostek.JPG

2017.05.07  ( 11:44 )

Kildare  ( Irlandia ). Mostek i jego wypielęgnowane otoczenie, nawiązuje do chińskich źródeł oraz przebogatej japońskiej sztuki ( ... idei ) urządzania ogrodów. Jaskrawo - czerwone mostki są w tych kompozycjach standardem, a więc czarny mostek w naszym parku jest prawdziwym ewenementem ( ... a właściwie, dziwadełkiem ), czyli ... , współczesnym, ... signum temporis !


 

Dalekowschodnia sztuka ogrodowa.

 


"Bardzo często w ogrodach japońskich wykorzystuje się styl, czy raczej technikę shakkei (zapożyczenie krajobrazu), która wykorzystuje elementy zewnętrzne ogrodu, takie jak świątynie lub góry, aby sprawić wrażenie, że ogród jest znacznie większy niż w rzeczywistości.

Japońskie ogrody powstały pod wpływem chińskich, ale stopniowo japońscy ogrodnicy i twórcy ogrodów wprowadzili walory estetyczne wywodzące się z dziedzictwa kulturowego Japonii.

Różnice między japońskimi i chińskimi ogrodami:
- Architektura.
W chińskich ogrodach budynki znajdują się w centrum ogrodu i zajmują znaczną część przestrzeni, często umieszczane obok lub przy centralnej części wód. Budynki ogrodowe bardzo rozbudowane i bogato dekorowane.
W ogrodach japońskich budynki znajdują się w oddaleniu od akwenów, są proste i raczej skromnie dekorowane. Architektura w takim ogrodzie jest albo w całości lub częściowo zasłonięta.

- Punkt widzenia.
Chińskie ogrody są zaprojektowane tak, by oglądać je z wnętrza budynków, galerii i pawilonów w centrum ogrodu.
Japońskie ogrody są zaprojektowane tak, aby być oglądane z zewnątrz, albo z krętej ścieżki prowadzącej przez ogród.

- Wykorzystanie kamienia.
W chińskim ogrodzie, szczególnie w czasach dynastii Ming, były wybierane skały o niezwykłych kształtach, przypominające kształty zwierząt lub gór. Były one często ważnymi, nierzadko głównymi elementami centralnymi ogrodu.
W późniejszych ogrodach japońskich, skały były mniejsze i umieszczone w bardziej naturalny sposób, zintegrowany z ogrodem.

- Morskie krajobrazy.
Chińskie ogrody były inspirowane przez chińskie pejzaże śródlądowe, zwłaszcza znad chińskich jezior i gór, a japońskie ogrody często wykorzystują miniaturowy krajobraz z japońskiego wybrzeża.
Japońskie ogrody często zawierają białe piaszczyste lub żwirowe plaże i skały, które wydają się być noszone przez fale i pływy, które rzadko pojawiają się w chińskich ogrodach.

Typowe elementy ogrodów japońskich to:
- woda
- kamienie i żwir
- wyspa
- most prowadzący na wyspę
- latarnie kamienne
- pawilon herbaciany

Japońskie ogrody zawsze były pomyślane jako reprezentujące otoczenie przyrody. Japończycy zawsze mieli duchowe połączenie ze swoją ziemią i duchami, które są jednością z naturą, co tłumaczy, dlaczego wolą używać naturalne materiały w swoich ogrodach. Głównym celem japońskiego ogrodu jest próba stworzenia przestrzeni, która oddaje naturalne piękno przyrody.

Mała przestrzeń, którą Japończycy dysponują do ich stworzenia, stanowi zazwyczaj spore wyzwanie dla ogrodników. Ze względu na znaczenie absolutnego układu naturalnych skał i drzew, znalezienie odpowiedniego materiału staje się bardzo wybiórcze. Spokój japońskiego krajobrazu i proste, ale przemyślane kompozycje japońskich ogrodów są tym, co naprawdę sprawia, że są one wyjątkowe. Dwiema głównymi zasadami wprowadzonymi w japońskim ogrodzie są: skalowanie redukcji i symbolika.

Roślinność.

Nic w japońskim ogrodzie nie jest pozostawione przypadkowi, każda roślina jest wybierana zgodnie z zasadami estetyki, albo aby służyć jako tło do niektórych funkcji ogrodowych, lub utworzyć malownicze scenerie, jak w malarstwie pejzażowym. Drzewa są starannie dobrane, szczególnie co do wybarwienia jesiennego. Często używany jest mech, który ma sprawiać, że ogród wydaje się starszy.

Kwiaty dobierane są pod względem terminów kwitnienia (i dekoracyjności), jednak formalne kwietniki są rzadkością w ogrodach starszych, nieco bardziej powszechne w nowoczesnych ogrodach. Niektóre rośliny są wybierane ze względu na ich religijną symbolikę, takie jak: Lotos, roślina święta w naukach buddyjskich lub sosna, która reprezentuje trwałość.

Drzewa są starannie przycięte, aby zapewnić atrakcyjne punkty w ogrodzie i zapobiec blokowaniu przez nadmierny rozrost innych widoków. Ich wzrost jest również kontrolowany w technice zwanej Niwaki, aby nadać im bardziej malownicze kształty i aby wyglądały na starsze. Czasami są one ograniczone do zginania, w celu zapewnienia cienia lub lepszego odbicia w wodzie. Bardzo stare sosny są często wspierane przez drewniane "kule" (podpory) lub ich konary są osłaniane napiętymi sznurami, które mają chronić je przed złamaniem od ciężaru śniegu w zimie.

Pod koniec XVI wieku w japońskich ogrodach została opracowana nowa sztuka - ōkarikomi, technika przycinania krzewów w kulki lub zaokrąglone kształty imitującymi fale. Według tradycji sztuka ta została opracowana przez Kobori Enshu (1579-1647) i jest najczęściej praktykowane na przykładzie krzewów azalii. Jest to podobne do topiarów wykonywanych w Europie w tym samym czasie. Europejskie topiary ogrodowe służyły takiemu formowaniu drzew i krzewów, by przypominały bryły geometryczne. Natomiast technika ōkarkikomi prowadziła do tego, by krzewy wyglądały tak, jakby były one prawie płynne lub w przepływającym naturalnie kształcie." ( Zielono Zakręceni - Forum )

 

800_Otoczenie_Wyspy_Wielk._01.JPG

2020.11.01  ( 13:30 )  Wyspa Wielkanocna - kanał opływający wyspę od strony północno - zachodniej.


       "Tradycyjne ogrody, tworzą wyidealizowane krajobrazy, często w bardzo abstrakcyjny i stylizowany sposób. Pierwotnie tworzono ogrody dla cesarzy i wielmożów, a przeznaczone były dla rekreacji i przyjemności estetycznej. Inne powstawały w otoczeniu świątyń buddyjskich i zaprojektowane były w celu kontemplacji i medytacji.

       Japońska sztuka ogrodowa obejmuje wiele stylów, które są dedykowane do różnych zastosowań:
- Karesansui, japońskie ogrody skalne lub Zen, które są ogrodami medytacyjnymi, gdzie biały piasek/żwir zastępuje umownie wodę.
- Roji, to z kolei proste, "rustykalne" ogrody z pawilonami herbacianymi, w których odbywają się japońskie ceremonie parzenia herbaty.
- Kaiyu-Shiki-Teien, ogród ze ścieżką, promenadą, która pozwala spacerować zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara, wokół stawu lub małego jeziorka. Podczas spaceru zwiedzający odwiedza kluczowe miejsca i podziwia rozmaite sceny/krajobrazy.
- Tsubo-Niwa, to z kolei niewielkie ogródki przydomowe, z reguły wewnątrz posesji i widoczne z domu.

      Tradycyjnie japońskie ogrody można podzielić na trzy główne rodzaje: Tsukiyama - ogrody pagórkowe, Karesansui - ogrody suchego krajobrazu i Chaniwa - ogrody herbaciane".                                           ( Zielono Zakręceni - Forum )

 

 

14980.jpg

TSUKIYAMA

14981.jpg

KARESANSUI

14982.jpg

CHANIWA

 

800_Otoczenie_Wyspy_Wielk._02.JPG

 2020.11.01  ( 13:30 )  Wyspa Wielkanocna - kanał opływający wyspę od strony południowo - wschodniej.


800_Ogrd_japoski_we_Wrocawiu_01.jpg

       Japońską sztukę ogrodową możemy podziwiać ( ... najbliżej ) we Wrocławiu. Ogród został założony w latach 1909–1913 wokół dawnego stawu przez Ludwiga Theodora Moritza-Eichborna w obrębie obecnego Parku Szczytnickiego, jako jedyny egzotyczny ogród prezentowany na Wystawie Ogrodniczej w 1913 r. Wystawa ta stanowiła część Wystawy Stulecia.

      Ogród stanowi unikatowy w Europie, żywy fragment japońskiej kultury (na biletach widnieje zapis: [..] Obecny kształt ogrodu zawdzięczamy pracy polskich i japońskich specjalistów, którymi na etapie projektowym kierował prof. Ikuwa Nishikawa. Japońscy specjaliści budowy ogrodów, wraz z firmami polskimi, stworzyli w ciągu dwóch lat piękny zakątek o typowo japońskim charakterze [..]). ( Wikipedia ).

 

POWRÓT SZTUKI OGRODOWEJ DALEKIEGO WSCHODU NA WYSPĘ WIELKANOCNĄ ... , czy to jeszcze możliwe ?

 

   800_Japoczyk_Krakw_01.jpg

 

Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha” w Krakowie


... skoro było możliwe przywrócenie do życia ogrodu japońskiego we Wrocławiu oraz powstanie Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha” w Krakowie, wszystko jest możliwe. Zainteresowanie sztuką dalekiego wschodu jest ciągle ogromne i przywrócenie tej formy zagospodarowania ( ... fragmentu ) parku w Mosznej byłoby zjawiskiem niezwykłym i fascynującym, zarówno jako wyzwanie dla twórców ( "odtwórców" ) tego dzieła, jak również dla licznych odwiedzających. Mogłaby powstać nowa i niezwykle cenna atrakcja turystyczna, będąca radosnym powrotem do autentycznego artyzmu tego miejsca i jego pierwotnego, dawno zapomnianego uroku.

      Zespół pałacowo - parkowy w Mosznej jest wielowymiarowym dziełem sztuki okresu La Belle Époque, czyli ... epoki piękna, którego nigdy w tym miejscu nie powinno zabraknąć.


KILDARE ( Irlandia),

jako przykład doskonale  zagospodarowanych terenów parkowych i ogrodowych stadniny koni. ... Porównanie z Moszną jest możliwe, tylko z góry trzeba się nastawić na szokujący dysonans ... . Wywołane refleksje będą zdecydowanie smutne.

 

800_Kidare_Chiski_mostekA.JPG

 2017.05.07  ( 11:33 )  

Ogrody japońskie Kildare są najwspanialszymi tego typu w całej Europie.

      Założyciel stadniny William Walker postanowił ( w latach : 1906 - 1910 ) upiększyć jej teren, zakładając klasyczny ogród japoński. Zadanie zlecił jednemu z najlepszych japońskich ogrodników, Tassa Eida, który zaprojektował ogród ( ... wraz ze swym synem, Minoru ), w taki sposób, aby zobrazować człowieczy los - „wędrówkę przez życie”. Poprzez odpowiednie rozplanowanie roślin, skał i wody, uzyskano symboliczną ścieżkę, którą przemierza w swym życiu każdy człowiek.

 

800_Ogrd_Kildare_01.png

 800_Ogrd_Kildare_02.png

 

800_Ogrd_Kildare_07.JPG

2017.05.07  ( 11:19 )

        "W 1999 roku stworzono w Kildare irlandzki ogród św. Fiachra, patrona ogrodów. Ogród ten powstał dla nowego tysiąclecia. Zaprojektował go profesor Martin Hallinan uznany w Irlandii architekt przestrzeni. W centrum ogrodu znajduje się półwysep, na którym wybudowano kamienną pustelnię. W jej wnętrzu znajduje się kolejny ogród, tym razem stworzony ze światła załamującego się na roślinach, stworzonych z kryształów Waterford. Siedzący nad wodą św. Fiachra emanuje spokojem. Celem twórcy ogrodu było bowiem pokazanie unikalnego charakteru wczesnochrześcijańskiego monastycyzmu irlandzkiego V i VI wieku. Kopistów pochylonych nad iluminowanymi księgami, mnichów w swych pustelniach, świętych wędrujących po Zielonej Wyspie. Nauczanie dobrem i pokojem a nie ogniem i mieczem. Prawdziwe okrągłe pustelnie zobaczyć można na półwyspie Dingle w hrabstwie Kerry, i na wyspie Skellig Michael".


           Gdyby ( ... w przyszłości ) na patrona ogrodu w Mosznej poszukiwano podobnej postaci, jak święty Fiachra ( św. Fiakriusz ) , to Ewa von Tiele-Winckler ( Matka Ewa ) byłaby tutaj kandydatką bezkonkurencyjną.

2020.10.31 MATKA EWA - 154. ROCZNICA URODZIN


800_Ogrd_Kildare_04.png

 

800_Ogrd_Kildare_05.png

 

800_Ogrd_Kildare_26.JPG

2017.05.07  ( 12:06 )                   Ogród św. Fiachra patrona ogrodów


800_Ogrd_Kildare_03.png

 

800_Ogrd_Kildare_06.JPG

 

Ogród japoński jest w całym kompleksie zadrzewień prawdziwie kulturowym klejnotem, pełnym magicznych symboli i egzotyki dalekiego wschodu. Zawarty w nim motyw historii ludzkiego życia został w pewnym sensie powtórzony, odtworzony i w znacznie rozszerzonej postaci wykorzystany w ogrodzie św. Fiachra . Znajdziemy tu odniesienie do irlandzkiej historii i początków chrześcijaństwa, które pełniło przez wiele wieków funkcję kulturowego skarbca w cywilizacyjnym rozwoju irlandzkiej społeczności ( św. Patrick, św. Brygida i św. Fiachra, ... ). Ogród pod patronatem św. Fiachra wymagał stworzenia przynajmniej fragmentu pielgrzymkowego szlaku irlandzkiej wędrówki przez historię oraz ubogacenia scenografii jego "wystroju", m.in. wierną kopią zakonnych pustelni. Warto zapamiętać, że chrześcijaństwo przyjmowane było w Irlandii bez przymusu, w wyniku dokonywania wolnego wyboru. Głoszone wartości, kształtowały pokojowe postawy  w relacjach międzyludzkich, budując otwartą przebogatą ludzką osobowość,wrażliwą na dobro i piękno otoczenia przyrody. W tej części ogrodu widzimy więcej wpływów estetyki parku angielskiego, który na obrzeżach otwiera się szeroko na okoliczne pola i pastwiska. Można się również dopatrzeć śladów założeń chińskiego ogrodu, który poszerza ogrodową przestrzeń sięgającą tła okalających to miejsce wysokich zadrzewień.

Historia Irlandii jest fascynująca ... . Polecam opracowanie : '' Historia Irlandii'' Theo W. Moody i F.X. Martin.

 

800_Ogrd_Kildare_27.JPG

 2017.05.07  ( 12:07 )


800_Teodor_Axentowicz_Anachoreta.jpg

 Teodor Axentowicz - ANAHORETA

Wiersz anonimowego, irlandzkiego anahorety, przejętego podziwem dla naturalnego piękna świata i manifestacją potęgi i miłości Bożej ... .


       Gdy wyglądam z mej jaskini, widzę rozległy ocean :

na zachód, na wschód i południe i aż po krańce Ziemi.

         Przyglądam się, jak mewy nurkują w powietrzu

i słyszę ich krzyk;

           myślą oglądam rojną, morską głębię,

która mieni się ławicami ryb.

Ziemia pełna jest naraz majestatu i harców,

zarazem dostojna jest i radosna ;

we wszystkim odzwierciedla Tego, który ją uczynił ... .

Przekład: Alina Krajewska


      Wiersz doskonale współbrzmi ze słowami św. Antoniego ( ... analfabety ), który powiedział, że jego księgą jest natura stworzonych rzeczy :

      kiedy chce czytać Słowo Boże wystarczy mu tylko na nią patrzeć, leży przed nim otwarta o każdej porze.

Wojciech Falarski "Podróże po Irlandii Monastycznej"


... Warto Irlandię zobaczyć, dotknąć i przeżyć ...


800_Ogrd_Kildare_08.JPG

2017.05.07  ( 11:19 )


800_Ogrd_Kildare_09.JPG

2017.05.07  (11:24 )

 

800_Ogrd_Kildare_10.JPG

2017.05.07  (11:26 )

 

800_Ogrd_Kildare_11.JPG

2017.05.07  (11:31 )

 

800_Ogrd_Kildare_12.JPG

2017.05.07  (11:32 )

 

800_Ogrd_Kildare_13.JPG

2017.05.07  (11:34 )

 

800_Ogrd_Kildare_14.JPG

2017.05.07  (11:35 )

 

800_Ogrd_Kildare_15.JPG

2017.05.07  (11:56 )

 

800_Ogrd_Kildare_16.JPG

2017.05.07  (11:48 )

 

800_Ogrd_Kildare_17.JPG

2017.05.07  (11:44 )

 

800_Ogrd_Kildare_18.JPG

2017.05.07  (11:41 )

 

800_Ogrd_Kildare_19.JPG

2017.05.07  (11:51 )

 

800_Ogrd_Kildare_21.JPG

2017.05.07  (11:53 )

 

800_Ogrd_Kildare_22.JPG

2017.05.07  (11:57 )

 

800_Ogrd_Kildare_23.JPG

2017.05.07  (12:02 )

 

800_Ogrd_Kildare_24.JPG

2017.05.07  ( 11:56 )

 

800_Ogrd_Kildare_25.JPG

2017.05.07  ( 12:06 )

 

800_Ogrd_Kildare_28.JPG

2017.05.07  ( 12:09 )

 

800_Ogrd_Kildare_29.JPG

2017.05.07  ( 12:10 )

 

800_Ogrd_Kildare_30.JPG

2017.05.07  ( 12:12 )

 

800_Ogrd_Kildare_31.JPG

2017.05.07  ( 12:13 )

 

800_Ogrd_Kildare_32.JPG

2017.05.07  ( 12:13 )

 

800_Ogrd_Kildare_33.JPG

2017.05.07  ( 12:14 )

 

800_Ogrd_Kildare_34.JPG

2017.05.07  ( 13:05 )

 

800_Ogrd_Kildare_35.JPG

2017.05.07  ( 13:03 )

 

800_Ogrd_Kildare_36.JPG

2017.05.07  ( 13:10 )

 

800_Ogrd_Kildare_37.JPG

2017.05.07  ( 12:55 )

 

800_Ogrd_Kildare_38.JPG

2017.05.07  ( 13:06 ).  Standardowa ( ... w Irlandii ) forma plastyczna lokalnej informacji turystycznej ( fotka, krótki opis, lokalizacja i czas dojazdu ... ).

 

800_Ogrd_Kildare_39.JPG

2017.05.07  ( 12:55 )  Na parkowych ścieżkach są znaki wskazujące turystom kierunek do zespołowego punktu spotkań.

 

800_Lockdown.JPG

2020.11.01   LOCKDOWN ... ? Park w Mosznej - "chiński" mostek na Wyspę Wielkanocną.


800_Chiski_wzornik.jpg

... gdyby jednak ( ... mimo wszystko ... ) zapadła decyzja o założeniu na Wyspie Wielkanocnej ogrodu chińskiego, to  przy odnawianiu mostku, zawsze można sięgnąć do podobnych wzorów plastycznych.