Pojawienie się bobra europejskiego w obrębie zabytkowego parku w Mosznej, może być zaskoczeniem, biorąc pod uwagę połączenie tych terenów z głównymi ciekami wodnymi ( zlewnia rzeki Białki ), zaledwie niewielkim rowem melioracyjnym. Jeśli udałoby się bobrom zagospodarować miejscowy biotop, mielibyśmy do czynienia ze zjawiskiem niezwykłym i bezcennym dla tak dotkliwie zdegradowanego środowiska.

Dane historyczne

Do najstarszych, starożytnych przekazów wspominających o bobrach należy jedna z bajek Ezopa. Przedstawiony w niej gryzoń zostaje osaczony przez myśliwych i w obawie o swoje życie postanawia odgryźć sobie (stosowane w medycynie) jądra, co ma sprawić, że w oczach polujących stanie się bezwartościowym łupem, a w rezultacie zabezpieczy go przed śmiercią. Sugestia, że bobry są zdolne do autokastracji była powtarzana przez wieki. Sam termin kastracja jest silnie wiązany z łacińskim określeniem bobra – „castor”. Uznawany jest za pochodną nazwy zwierząt, bądź – jak twierdził w VII w. Izydor z Sewilli – za jej źródłosłów (od: castrare). Izydor podawał także alternatywne nazwy dla bobrów: „fibri”, oraz „pies pontyjski".

Bóbr ma najwyższy wśród gryzoni stosunek masy mózgu do masy ciała, co ma swoje odzwierciedlenie w zachowaniu i zdolności do działania nie tylko instynktownego, ale także logicznego. Bobry potrafią skonstruować stopnie z gałęzi i mułu, by móc się wspiąć wyżej i sięgnąć do elementu wznoszonej konstrukcji lub pokonać przeszkodę. Inteligencja bobra jest porównywana do poziomu inteligencji szczura. 

Bobry wybrały sobie na zimową ostoję staw kąpielowy, tzw. Badehaus, który jest ustabilizowanym, przelewowym rezerwuarem wody, zlokalizowanym w strefie odpływowej systemu zasilającego kanały parkowe. Gromadzi w sobie nadmiar wody, pojawiajacej się okresowo w kanałach parkowych, niwelując poziom ew. "fali powodziowej" zanim jeszcze dotrze do śluzy północnej ( tuż za pomnikiem Huberta ).

Cechą naturalną tego zbiornika jest stały poziom wody, regulowany przepustem z zastawkami. Niewykluczone, że akurat ta właściwość stawu została dostrzeżona przez bobry i dlatego postanowiły w tym miejscu przezimować, a być może, nawet osiąść na stałe. Ustabilizowany poziom wody nie wymaga jej dodatkowego spiętrzenia, gwarantując znaczą oszczędność energii, traconej zazwyczaj przez bobry przy budowie tam. Zasobny biotop dysponuje wystarczającą bazą pokarmową, aby mogły przetrwać zimę oraz bezpiecznie wychować potomstwo.

Bóbr może przebywać pod wodą bez przerwy nawet do 15 minut, podczas gdy np. wydra tylko 2–3 minuty.Krwioobieg bobra potrafi skierować większą ilość krwi do mózgu, zmniejszając ilość kierowaną do obwodowych części ciała. Prawa komora serca jest większa od komory lewej, dzięki czemu cyrkulacja krwi jest intensywniejsza w stosunkowo małym obiegu. Tętno zostaje obniżone podczas nurkowania. Bóbr zatrzymany pod wodą udusi się, ale nie wciągnie wody do płuc. Mięśnie bobra mają zwiększoną zawartość mioglobiny, złożonego białka globularnego biorącego udział w magazynowaniu tlenu.

Bóbr europejski jest zwierzęciem ziemnowodnym, silnie terytorialnym, wiodącym nocny tryb życia. Jest rodzinny i zasadniczo monogamiczny. Zwykle na stanowisku żyje jedna rodzina, w skład której wchodzą rodzice i maksimum dwa pokolenia potomstwa – w sumie do 4–10 osobników. Sporadycznie napotyka się w jednym stanowisku funkcjonowanie większej kolonii rodzinnej. Terytorium pojedynczej rodziny obejmuje zwykle od 1 do 4 km długości. Zagęszczenie stanowisk zależy od wielu czynników zewnętrznych, w tym lokalnych warunków żywieniowych i hydrologicznych oraz od presji człowieka. Podczas badań populacji bobrów w Szwecji stwierdzono zagęszczenie rzędu 0,20 stanowisk na 1 km², zaś na Suwalszczyźnie około 0,15 na 1 km². Bobry żerują zwykle w pasie do około 20 metrów od linii brzegowej, a jedynie sporadycznie zapuszczają się w głąb lądu na odległość kilkuset metrów.

Cykl życiowy

Samica C. fiber rodzi jeden raz w roku, średnio dwa młode w miocie, maksymalnie do sześciu (inne źródła mówią o większych maksymalnych miotach – nawet do 15 młodych). Okres intensywnego rozrodu przypada na lata między 3 a 10 rokiem życia zwierząt. Gody odbywają się w styczniu i lutym. Do kopulacji dochodzi w wodzie i trwa ona 0,5–3 minuty. W sytuacji, gdyby nie doszło do zapłodnienia samicy, ruja może się powtarzać nawet do 5 razy w czasie okresu godowego co 12–14 dni. Ciąża trwa 105–107 dni, a młode przychodzą na świat w maju lub czerwcu. Samica rodzi na siedząco i przednimi łapami pomaga młodym wyjść na świat. Bobry rodzą się pokryte gęstym, miękkim futrem i ważą ok. 500 g. Po porodzie samica troszczy się o to, by je dokładnie wylizać. Młode szybko rosną – w ciągu pierwszych dwóch miesięcy życia dobowy przyrost masy ciała wynosi 40–50 g. Po roku małe bobry mają już po około 8–13 kg, a po drugim roku życia ich masa ciała sięga 14 kg. Opiekę nad młodymi sprawują obydwoje rodzice oraz starsze rodzeństwo. Młode bobry dobrze pływają, ale chętnie korzystają z grzbietu lub ogona matki jako środka transportu. W pierwszym miesiącu życia bobry żywią się wyłącznie odżywczym, tłustym mlekiem matki. Śpią w nocy, a w dzień baraszkują. Po przejściu na pokarm stały zmianie ulega dobowy cykl ich aktywności. Chętniej śpią w ciągu dnia, aktywne są wieczorem.

Bóbr europejski żyje do około 30 lat. Włoski zoolog Giorgio Marcuzzi twierdzi, że bobry żyjące w ogrodach zoologicznych osiągają wiek 35–50 lat. Roczny przyrost populacji w Polsce wynosi od kilku do kilkunastu procent.

Cykl dobowy

Bobry wykazują aktywność w nocy. Szczyt aktywności dobowej przypada na porę między godziną 22 a 23 i stopniowo maleje ku porankowi. W ciągu dnia bobry spędzają czas w norach, gdzie śpią i odpoczywają.

Cykl roczny

Zimę bobry spędzają we wspólnej komorze nory lub żeremiu, dzięki czemu temperatura we wnętrzu rzadko spada poniżej –10°C. Zwykle jednak temperatura powietrza w norze podczas zimy nie spada poniżej 0°C. Bobry nie zapadają w sen zimowy. Zachowują dobowy cykl aktywności i po pokarm zwykle wybierają się nocą. Znalezione gałązki wciągają do nory, gdzie się posilają. Po godach i nadejściu cieplejszych dni aktywność bobrów wzrasta. Chętnie wychodzą wówczas na zewnątrz całymi rodzinami. Rozpoczyna się też tradycyjne znakowanie terenu.

Rodzina jest skoncentrowana w jednym miejscu do końca kwietnia. Po przyjściu na świat młodych bobry, które ukończyły trzy lata, stopniowo rozluźniają kontakt z wyjściową rodziną i ruszają w podróż – często na znaczne odległości – w poszukiwaniu dogodnych terenów i potencjalnych partnerów życiowych. Jest to okres intensywnego znakowania swoich terytoriów.

Szczyty aktywności rocznej przypadają na wiosenny czas wychowywania nowo urodzonych potomków oraz na okres jesiennych przygotowań do zimy – gromadzenia pożywienia, budowy lub naprawy nor i żeremi. Wzmożone żerowanie i robienie zapasów zimowych rozpoczyna się między pierwszą a trzecią dekadą października.

( Tekst pisany kursywą - Wikipedia )